စပါးအထြက္ႏႈန္း တိုးတက္ထြက္ရွိေစေရးအတြက္ စပါးသက္တမ္းအဆင့္အလိုက္ ဓါတ္ေျမၾသဇာထည့္သြင္းရမည့္ နည္းလမ္းမ်ား
စပါးအထြက္ႏႈန္း တိုးတက္ထြက္ရွိေစေရးအတြက္ စပါးသက္တမ္းအဆင့္အလိုက္ ဓါတ္ေျမၾသဇာထည့္သြင္းရမည့္ နည္းလမ္းမ်ား
စပါးအထြက္ႏႈန္း တိုးတက္ထြက္ရွိေစေရးအတြက္ ဓါတ္ေျမၾသဇာထပ္မံထည့္သြင္းျခင္း (Top-dressing) လုပ္ေဆာင္ရာတြင္ ရည္မွန္း ခ်က္ (၄)ရပ္ ထားရွိေဆာင္ရြက္ရပါမည္။ ရည္မွန္းခ်က္မ်ား ကြဲျပားျခားနားသကဲ့သို႔ ဓါတ္ေျမၾသဇာ ထပ္မံထည့္သြင္းရမည့္ အခ်ိန္မ်ားသည္ လည္း ကြဲျပားျခားနားၾကပါသည္။ ယင္းရည္မွန္းခ်က္ (၄)ရပ္မွာ ေအာက္ပါအတိုင္းျဖစ္ပါသည္။
(၁) အႏွံ (Panicles) အေရအတြက္မ်ားေစရန္။
(၂) စပါးေစ့ (Spikelets or Grains) အေရအတြက္မ်ားေစရန္။
(၃) စပါးခြံအရြယ္အစား (Hull Size) ႀကီးထြားလာေစရန္ႏွင့္ လံုးပိန္လံုညွပ္၊ အသိမ္အဖ်င္း (Degenerated Spikelets) မ်ား ျဖစ္ေပၚျခင္း နည္းပါးေစရန္။
(၄) အေစ့ႀကီးထြားဖြံ႔ၿဖိဳးျခင္း (Kernel Development) ရွိေစရန္ႏွင့္ ေအာင္ေစ့ရာခိုင္ႏႈန္း (Percentage of Ripened Grains) ျမင့္မားေစရန္တို႔ ျဖစ္ပါသည္။
(၁) အႏွံအေရအတြက္မ်ားေစရန္ ဓါတ္ေျမၾသဇာ ထပ္မံထည့္သြင္းျခင္း
ဓါတ္ေျမၾသဇာ ေျမခံထည့္ျခင္း (Base_Dressing) ႏွင့္ အေစာပိုင္းကာလတြင္ ဓါတ္ေျမၾသဇာ ထပ္မံထည့္သြင္းျခင္း (Top-dressing) လုပ္ငန္း (၂)ရပ္၏ အဓိကရည္ရြယ္ခ်က္မွာ အႏွံ (Panicle) အေရအတြက္ တိုးပြားလာေစရန္ ျဖစ္ပါသည္။ ေကာက္စိုက္ၿပီးလွ်င္ၿပီးျခင္း ပင္ပြားေစာစြာ ပြားစည္းေလ စပါးအထြက္မ်ားေလျဖစ္ပါသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ အျမစ္စြဲအၿပီး ေကာက္ပင္လွန္သည္ႏွင့္ တစ္ၿပိဳင္နက္ ဓါတ္ေျမ ၾသဇာ ထက္မံထည့္သြင္းျခင္း (Top-dressing) လုပ္ေဆာင္သင့္ပါသည္။ ဆိုလိုသည္မွာ ပင္ပြားအေရအတြက္ အမ်ားဆံုးရိွခ်ိန္ (Maximum Tiller-number Stage) မတိုင္မီ (၂၅)ရက္အလို၌ ဓါတ္ေျမၾသဇာထက္မံထည့္သြင္းျခင္း (Top-dressing) ျပဳလုပ္သင့္ပါ သည္။ လက္ေတြ႕တြင္မူ ေတာင္သူလယ္သမားအမ်ားစုသည္ အႏွံထြက္ႏိုင္သည့္ ပင္ပြားမ်ား ပြားစည္းၿပီးသည့္ ေနာက္ပုိင္းကာလ၌ ဓါတ္ေျမၾသဇာ ထက္မံထည့္သြင္းေလ့ရွိပါသည္။ အက်ိဳးဆက္အားျဖင့္ အႏွံမထြက္ႏိုင္ေသာ ပင္ပြား (Nan-bearing Tillers) မ်ား ပြား စည္းလာသည့္ အျပင္ ပိုးမႊားေရာဂါေၾကာင့္ ထိခိုက္ပ်က္စီးမႈမ်ားလည္း ျဖစ္ေပၚလာပါသည္။ ၄င္းအျပင္ လည္ဆစ္ျဖစ္တည္ခ်ိန္ (Neck- node Diferentiation Stage) မတိုင္ခင္ ဓါတ္ေျမၾသဇာ ထပ္မံထည့္သြင္းပါက စပါးပင္ယိုင္လဲျခင္းမ်ားလည္း ျဖစ္ႏိုင္ပါသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ လည္ဆစ္ျဖစ္တည္ခ်ိန္ (Neck-node Differentiation Stage) မတိုင္မီမွ စတင္၍ အႏွံေစ့ျဖစ္တည္ခ်ိန္ (Spikelet Differentiation Stage) ကာလေနာက္ဆံုးခ်ိန္အပိုင္းအထိ ဓါတ္ေျမၾသဇာထပ္မံ ထည့္သြင္းျခင္း မျပဳလုပ္သင့္ေပ။
(၂) အႏွံေစ့ (Spikelets) အေရအတြက္ မ်ားျပားေစရန္ ဓါတ္ေျမၾသဇာ ထပ္မံထည့္သြင္းခ်ိန္
သုေတတနေတြ႔ရွိခ်က္မ်ားအရ လည္ဆစ္ျဖစ္တည္ခ်ိန္ (Neck-node Differentiation Stage) တြင္ ဓါတ္ေျမၾသဇာထပ္မံ ထည့္သြင္းျခင္း (Top-dressing) ျပဳလုပ္လွ်င္ အႏွံေစ့ အေရအတြက္ (Number of Spikelets) မ်ားစြာ ျဖစ္ေပၚပါသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ေျမၾသဇာ ထက္သန္ မႈမရွိေသာ ေျမႏွင့္ စပါးပင္၌ ႏိုက္ထရိုဂ်င္ခ်ိဳ႕တဲ့မႈမ်ားျဖစ္ေပၚေနခ်ိန္ သို႔မဟုတ္ အႏွံေစ့ အေရအတြက္ (Number of Spikelets) အလြန္ နည္းပါးစြာ ထြက္ေလ့ရွိေသာ စိုက္ခင္းမ်ားတြင္ အႏွံမထြက္မီ (၃၂) ရက္အလို လည္ဆစ္ျဖစ္တည္ခ်ိန္ ( Neck-node Differentiation Stage) တြင္ ဓါတ္ေျမၾသဇာထက္မံထည့္သြင္းျခင္း (Top-Dressing) ျပဳလုပ္သင့္ပါသည္။ သို႕ေသာ္ သတိျပဳရမည့္အခ်က္မွာ ဤအခ်ိန္ တြင္ ဓါတ္ေျမၾသဇာ ထပ္မံထည့္သြင္းျခင္းအားျဖင့္ စပါးအထြက္ႏႈန္းက်ဆင္းေလ့ရွိပါသည္။ အဘယ္ေၾကာင့္ဆိုေသာ္ အႏွံအေရအတြက္ (Number of Spikelets) သည္ အလြန္မ်ားျပားစြာ ျဖစ္ထြန္းလာၿပီး ေအာင္ေစ့ရာခိုင္ႏႈန္း (Percentage of Ripened Grains) က်ဆင္း သြားေသာေၾကာင့္ ျဖစ္ပါသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ (၁)မီတာပတ္လည္အကြက္တိုင္းတြင္ အႏွံေစ့ (Spikelets) အေရအတြက္ အထူးက်ဆင္း ေလ့ရွိသည့္ စပါးစိုက္ခင္းမ်ားမွ အပ ဤအခ်ိန္တြင္ ႏိုက္ထရိုဂ်င္ဓါတ္ေျမၾသဇာ ထပ္မံထည့္သြင္းျခင္း (Top-dressing) မျပဳလုပ္သင့္ေပ။ သို႔ေသာ္ ႏိုက္ထရိုဂ်င္ဓါတ္ေျမၾသဇာအစား ပိုတက္ဓါတ္ေျမၾသဇာကို မူကားထည့္သြင္းသင့္ပါသည္။
(၃) စပါးခြံအရြယ္အစား (Hull Size) ႀကီးထြားေစရန္ႏွင့္ လံုးပိန္လံုးညွပ္ အသိမ္အဖ်င္း နည္းပါးေအာင္ ဓါတ္ေျမၾသဇာ ထပ္မံထည့္သြင္းခ်ိန္
အႏွံမထြက္မီ (၁၈)ရက္ အလို မ်ိဳးပြားအဂါၤမ်ား ျဖစ္ေပၚတိုးတက္သည့္ကာလ (Reduction Division Stage) တြင္ ဓါတ္ေျမၾသဇာ ထပ္မံ ထည့္သြင္းပါက စပါးခြံအရြယ္အစား (Hull Size) ႀကီးထြားလာသည့္အျပင္ လံုးပိန္လံုးညွပ္၊ အသိမ္အဖ်င္း (Degenerated Spikelets) အေရအတြက္လည္း ေလ်ာ့နည္းေစပါသည္။ အာဟာရဓာတ္ပါ၀င္မႈ နည္းသျဖင့္ ေျမဆီၾသဇာညံ့ဖ်င္းေလ့ရွိေသာ လယ္ေျမမ်ားတြင္ အႏွံ ကိုင္း အႏွံခက္ (Rachis-branches) မ်ား၏ ျဖစ္တည္မႈ စြမ္းအားမ်ား က်ဆင္းေလ့ရွိပါသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ အထက္ေဖာ္ျပခဲ့သည့္ အခ်ိန္တြင္ ဓါတ္ေျမၾသဇာ ထပ္မံထည့္သြင္းျခင္း (Top-dressing) ျပဳလုပ္သင့္ပါသည္။
(၄) အေစ့ (Kernel) ႀကီးထြားဖြံ႔ၿဖိဳးေစရန္ႏွင့္ ေအာင္ေစ့ ရာခိုင္ႏႈန္း(Percentage of Ripened Grains) ျမင့္မားေစရန္ ဓါတ္ေျမၾသဇာထပ္မံ ထည့္သြင္းခ်ိန္
အေစ့ (Kernel or Caryopsis) ႀကီးထြားဖြံ႔ၿဖိဳးေစရန္ႏွင့္ ေအာင္ေစ့ ရာခိုင္ႏႈန္း (Percentage of Ripened Grains) ျမင့္မားလာေစရန္ ရင့္မွည့္သည့္ အခ်ိန္ကာလ (Ripening Period) အတြင္း စပါးပင္ကို အာဟာရခ်ိဳ႕တဲ့ျခင္းမျဖစ္ေအာင္ ျပဳစုေစာင့္ေရွာက္ေပးရပါမည္။ ေအာင္ေစ့ရာခိုင္ႏႈန္းသည္ (၈၅) ရာခိုင္ႏႈန္းေအာက္ က်ဆင္းပါက အႏွံထြက္ခ်ိန္ (Full Heading Time) တြင္ ဓါတ္ေျမၾသဇာ ထပ္မံ ထည့္သြင္းသင့္ပါသည္။ အထူးသျဖင့္ ေျမဆီၾသဇာ ထက္သန္ျခင္း မရွိေသာ စပါးခင္းမ်ားတြင္ အျဖစ္မေန ဓါတ္ေျမၾသဇာထပ္မံထည့္ သြင္းရမည္။
ျမန္မာ့စိုက္ပ်ိဳးေရးလုပ္ငန္း
